W jaki sposób może zakończyć się postępowanie upadłościowe konsumenta?
Postępowanie upadłościowe konsumenta kończy się wydaniem przez sąd postanowienia. Sąd podejmuje decyzję przede wszystkim na podstawie informacji przekazanych przez syndyka, ale nie jest związany propozycją syndyka co do sposobu zakończenia postępowania.
W jaki sposób może zakończyć się postępowanie upadłościowe i jakie konsekwencje wywołuje ono dla konsumenta?
1. Ustalenie planu spłat
Jest to najczęstszy sposób zakończenia postępowania upadłościowego. W praktyce oznacza to, że upadły musi przez określony czas i w ustalonej przez sąd wysokości spłacać zadłużenie poszczególnym wierzycielom. Po upływie terminu spłat jego zobowiązania powstałe przed ogłoszeniem upadłości ulegają umorzeniu, czyli najprościej mówiąc przestają istnieć.
Ustalenie planu spłat oznacza zatem, że konsument częściowo spłaca swoich wierzycieli, zaś część zadłużenia zostaje umorzona.
Standardowy okres spłat wynosi do 36 miesięcy. Sąd może ustalić dłuższy okres spłat w sytuacji, gdy konsument doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. W przypadku przyczynienia się upadłego do swojej niewypłacalności, okres spłat trwa od 36 do nawet 84 miesięcy.
W razie ustalenia planu spłat konsument nie może dokonywać czynności prawnych związanych z jego majątkiem, które mogłyby pogorszyć zdolność do wykonania planu spłat wierzycieli. Upadły zobowiązany jest również składać sądowi coroczne sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy.
2. Umorzenie zobowiązań
Całkowite umorzenie zobowiązań konsumenta zapada niezwykle rzadko w postępowaniach upadłościowych. W praktyce oznacza to, że upadły w ogóle nie musi regulować swoich zobowiązań wobec wierzycieli. Jest to najbardziej korzystne rozstrzygnięcie dla upadłego, ponieważ całkowicie zwalnia go z regulowania swojego zadłużenia. Konsument nie musi dokonywać jakichkolwiek spłat.
W jakich sytuacjach sąd całkowicie umarza zobowiązania? Są to sytuacje, w których konsument nie ma możliwości dokonywania spłat i jest to stan, który nie ulegnie zmianie w przyszłości, np. ciężka przewlekła choroba, podeszły wiek.
3. Warunkowe umorzenie zobowiązań
Sąd warunkowo umarza zobowiązania, jeżeli konsument tymczasowo nie ma możliwości dokonywania spłat zadłużenia. Warunkowy charakter oznacza, że sąd umarza zobowiązania upadłego, ale pod warunkiem, że w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłat wierzycieli. Ustalenie planu spłat nie będzie jednak możliwe, jeżeli nie ustała przeszkoda do dokonywania spłat.
Jakich sytuacji dotyczy w praktyce warunkowe umorzenie? Przykładowo, gdy konsument jest w trakcie zdobywania wykształcenia czy cierpi na chorobę rokującą poprawę.
4. Odmowa ustalenia planu spłaty albo umorzenia zobowiązań
Jest to najmniej pożądany sposób zakończenia postępowania upadłościowego. Tego rodzaju rozstrzygnięcie oznacza, że nie dochodzi do oddłużenia konsumenta (ani całkowitego, ani częściowego).
Sąd wyda takie postanowienie w sytuacji, gdy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań. Co to oznacza? Ocenie są poddawane motywy działania dłużnika. Jeżeli konsument świadomie i w sposób zamierzony doprowadza do niewypłacalności lub pogłębia jej stan, nie może skorzystać z dobrodziejstwa upadłości konsumenckiej.